زندگی نامه حضرت امام محمد باقر (ع)

حضرت امام "محمد باقر (ع)" در روز جمعه "سوم ماه صفر" و یا "اول رجب" سال "۵۷ (ه.ق)" در مدینه متولد شد. پدرش حضرت "سجاد (ع)" و مادرش "فاطمه" بنت امام "حسن مجتبی (ع)" و دختر عم حضرت "سجاد (ع)" بود، بنابراین نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اکبر، حضرت امام "حسن مجتبی (ع)" و از سوی پدر به سیدالشهدا امام "حسین (ع)" می رسید. به همین دلیل هم بود که در سن "۴" سالگی به همراه پدر و جد بزرگوار خویش حضرت سیدالشهدا (ع) در واقعه عاشورا حضور داشت. همسران آن حضرت "ام فروه، ام حکیمه و ام ولد" بودند که از ایشان فرزندانی چون "ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق (ع)، عبدالله، ابراهیم، عبیدالله، علی" و"زینب" و"ام سلمه" به وجود آمدند .آن حضرت را "باقرالعلوم" می خواندند چون دریای علم و دانشش همه را حیرت زده می کرد و اسرار علوم را آشکار می ساخت. از القاب دیگر ایشان می توان به "شاکر" و "صابر" و"هادی" اشاره کرد که هر یک باز گو کننده صفتی از صفات آن بزرگوار می باشند. دوران امامت حضرت "باقر (ع)" پس از وفات پدر و از سال "٩۵ (ه.ق)"  آغاز شد و تا سال "١١۴ (ه.ق)" یعنی به مدت "١٩" سال و چند ماه به طول انجامید. در دوران امامت ایشان و فرزند برومندش امام "جعفر صادق (ع)" مسائلی چون انقراض بنی امیه و روی کار آمدن عباسیان و نیز هویدا شدن اختلافات سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی چون "ابوسلمه خلال" و"ابومسلم خراسانی" مطرح گردید. در این زمان هم چنین، عده ای از مشایخ صوفیه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه حکومتی و قضات و متکلمان متملق درباری پیدا شدند که به دل خواه خود مقامات رسمی و مناصب حکومتی را احراز نمودند و فقه و قضاء و عقاید و کلام را بر طبق مصالح و منافع خویش تفسیر کردند. آن ها افکار بسیاری از دین مداران را به انحراف کشانده و احادیث نبوی را به بوته فراموشی سپردند. برخی نیز احادیث را به نفع دستگاه جفا جعل کرده و دگرگون ساختند به همین جهت امام "محمد باقر (ع)" به مبارزه با این نا ملایمات برخواست و محضرش مرکز علماء و دانشمندان و راویان حدیث و خطیبان و شعرا گردید. در مکتب تربیتی ایشان علم و فضیلت به مردم آموخته شد و جهل و ناآگاهی از میان رفت. امام "باقر (ع)" دارای خصایل نیکوی زیادی نیز بودند و در بخشش و دادن صدقات و دست گیری از نیازمندان پیش تازی می کردند. این منبع انوار حکمت و معدن احکام عزت با ده ها و صدها حدیث و روایت و کلمات قصار و اندرزهای حکیمانه در طول "١٩" سال امامت خویش برای ارشاد مستعدان و دانش اندوزان و شاگردان شایسته خود چاره سازی نمود و همه را به راه راست هدایت کرد. در آن زمان مردم کم کم علوم اهل بیت و معارف اسلامی را درک نموده، و مانند مظلومان تشنه لب تسلیم زلال گوارای دانش آن حضرت شدند و به قول یکی از مورخان: "مسلمانان در این هنگام از میدان جنگ و لشکرکشی متوجه فتح دروازه های علم و فرهنگ گردیدند". درعین حال فعالیت های ثمربخش علمی امام به خاطر پیروی از حقانیت و راستی به ضرر دستگاه خلافت بود به همین لحاظ مادام و پیوسته حضرتش را مورد اذیت و آزار قرار می دادند. سرانجام ایشان پس از "١٩" سال و ده ماه امامت در "هفتم ذی حجه" سال "١١۴ (ه.ق)" در سن "۵۷" سالگی در مدینه توسط حاکم جابر زمان "هشام عبدالملک" مسموم و به شهادت رسید. پس از آن پیکر مقدسش را به قبرستان بقیع نقل کردند و در جوار پدر بزرگوارش حضرت "سجاد (ع)" به خاک سپردند.

منابع این نوشتار محفوظ است.