"ندای آسمانی" از نشانه های حتمی ظهور امام عصر (عج)

 

امام عصر (عج)٬ بعد از صحیه و ندای آسمانی در شب جمعه٬ شب قدر و ۲۳ ماه مبارک رمضان "ظهور" می‌ فرمایند و بعد از حدود "سه ماه و نیم" و در روز شنبه٬ عاشورای (دهم) ماه محرم در مکه مکرمه و از کنار کعبه٬ مابین رکن و مقام (رکن یمانی و مقام اسماعیل) "قیام" می کنند و پرچم و رایۀ خویش را برای آغاز حکومت جهانی٬ علنی می نمایند. بنابراین بین ظهور و قیام امام عصر (عج) در حدود سه ماه و نیم فاصله ی زمانی وجود دارد. در هنگام "قیام" از کنار کعبه تعداد ۳١۳ نفر از یاران ایشان در کنار وی خواهند بود، اما بعد از قیام، حضرت حجت (عج) منتظر می‌ مانند تا تعداد اصحاب شان به عدد ١٠ هزار نفر برسد و سپس "خروج" خویش را از مکه به سمت مدینه و کوفه برای اقامه ی حکومت جهانی اسلامی و فتح جهان آغاز می ‌فرمایند.

و اما در این میان می توان از پنج نشانه حتمی ظهور یعنی یمانی، سفیانی، ندای آسمانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء نام برد. اهمیت این پنج نشانه‌، هم از تعدد روایات مربوط به آن‌ها و هم از جداسازی و بیان این نشانه‌ها به شکل مستقل قابل رؤیت است.

صدوق در کتاب کمال الدین، با سلسه اسنادش از امام صادق (ع) در حدیث معتبر نقل کرده است:"قَبْلَ قِیامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیمَانِی وَ السُّفْیانِی وَ الصَّیحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیدَاء". "پیش از قیام قائم پنج نشانه حتمی است: یمانی، سفیانی، صحیه آسمانی، شهادت نفس زکیه و خسف بیداء."

و نیز مرحوم کلینی در کتاب الکافی، در حدیث معتبر، از امام صادق (ع) نقل کرده است: "خَمسُ عَلاماتٍ قَبلَ قِیامِ القائمِ الصَّیحَةُ وَ السَّفیانِیُّ وَ الخَسفُ وَ قَتلُ النَّفسِ الزَّکیَّة وَ الیَمانِیُّ ِ." "پیش از قیام قائم پنج علامت وجود خواهد داشت: ندای آسمانی، سفیانی، خسف و فرو رفتن (لشکر سفیانی) در زمین (بیداء)، شهادت نفس زکیه و یمانی."

این دو حدیث معتبر و احادیث‌ مشابه دیگر، دلالت بر این دارد که ظهور امام مهدی (ع)، متوقف بر نشانه‌های حتمی است که باید به وقوع بپیوندد. بر طبق روایت، "ندای آسمانی" برای اثبات انتخاب و گسیل شدن امام مهدی (عج) از طرف خداوند متعال، "خروج سفیانی" به عنوان دشمن اصلی امام (جنگ میان حق و باطل)، "خروج یمانی" به ضرورت وجود قوا و لشکر جبهه حق و نصرت در ظهور امام مهدی (عج) و "شهادت نفس زکیه" به طغیان حکومت و نظام ناصبی و دشمن اهل بیت در کشور حجاز (عربستان) اشاره می ‌کند. هم چنین "خسف بیداء" و "فرو رفتن لشکر سفیانی" در زمین ِ منطقه بیداء ما بین مکه و مدینه، نشان گر صحت پیش گویی و صدق خبر پیامبر (ص) است و بیان کننده ی آن که حکومت جهانی امام مهدی (عج)، ادامه حکومت رسول الله (ص) و اتمام رسالت پیغمبر اسلام (ص)، می ‌باشد.

ندای آسمانی، آغاز ظهور امام عصر (عچ)

از میان نشانه‌های حتمی ظهور، "ندا یا صیحه آسمانی" جایگاه ویژه‌ای دارد زیرا ده‌ها حدیث درباره آن به ما رسیده که صحت آن را به اطلاع می رساند به ویژه آیه ی چهارم از سوره ی شعراء که بر طبق روایت‌های تفسیری٬ بر آن دلالت دارد. این نشانه٬ در توقیع آخر امام عصر (عج) برای نایب چهارم٬ "علی بن محمد سمری" مطرح شده که ظهور حضرت مهدی (عج) را منوط به "خروج سفیانی" و "صیحه آسمانی" معرفی کرده است. علاوه بر آن٬ "صیحه ی آسمانی" از نشانه‌های حتمی قیام حضرت مهدی (عج) به شمار می ‌آید. با این ندا٬ نام، نسب و برحق بودن حضرت مهدی (عج) و پیروانش بر جهانیان اعلان می شود و مردم از زمان ظهور آگاه می ‌گردند. "ندای آسمانی" برای مؤمنان رحمت و برای کافران نشانه عذاب است و از آن پس نام حضرت (عج) بر سر زبان‌ها می‌ افتد. قیام امام مهدی (عج)٬ انقلابی جهانی ست پس شناسایی او نیز باید جهانی باشد تا حجت بر همگان تمام شود و مردم نگویند که راه و مسیر حق را نشناختیم. ندای آسمانی با اعلان نام و نسب حضرت مهدی (عج) و بیان حقانیت او برای جهانیان٬ بشارت به آمدن وی را می ‌دهد و با این معیار که مدعیان دروغین از آوردن آن عاجزند٬ آن حضرت به همگان معرفی می‌ شود.

"عبدلله بن ابی یعفور" از امام جعفر صادق (ع) می ‌پرسد: مراد از "صوت" چیست؟ آیا مراد٬ همان ندا دهنده است؟ امام فرمود: "نعم و به یعرف صاحب هذا الامر." "بله و به وسیله آن٬ صاحب این امر شناخته می‌ شود."

در روایتی از امام رضا (ع) چنین نقل شده است: "ان القائم ینادی باسمه لیلۀ ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم یوم عاشورا." "قائم در شب ۲٣ ماه رمضان به نامش ندا داده می شود و در روز عاشورا قیام می‌ کنند."

هم چنین در کتاب التشریف بالمنن "سید ابن طاووس" به نقل از منابع اهل سنت٬ مضمون حدیث فوق٬ تأکید شده است: "إِذَا نَادَى مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَنَّ الْحَقَّ فِی آلِ مُحَمَّدٍ، فَعِنْدَ ذَلِکَ یَظْهَرُ الْمَهْدِی ... ." "هنگامی‌ که ندا دهنده (جبرئیل) از آسمان ندا سر داد که حق با محمد و آل محمد است، در این هنگام، حضرت مهدی ظهور می‌ فرمایند ... ."

در روایتی از "ابوبصیر" از امام جعفر صادق (ع) نیز نقل شده است: "و یخرج القائم مما یسمع و هی صیحة جبرئیل علیه السلام." "وقتی ندای آسمانی شنیده می ‌شود٬ قائم ظهور می‌ فرمایند و آن٬ صدای جبرئیل امین است."

آن زمان که صیحه ی آسمانی به صدا درآمد تمام اهل زمین، آن را می ‌شنوند. این مطلب در احادیث اهل‌ بیت (ع) با تعابیر‌ی از جمله شنیدن اهل مشرق و مغرب، شنیدن تمام اهل زمین، شنیدن تمامی جانداران و عام بودن ندای آسمانی، مطرح شده است. ویژگی دیگر ندا برای مخاطبان، شنیدن هر قوم و گروه به زبان خودشان است؛ سه حدیث که از جهت سند، معتبر هستند با عبارت‌های: "یسمعه کل قوم بألسنتهم"؛ "حتی یسمعه کل قوم بلسانهم"؛ "عام یسمع کل قوم بلسانهم" به بیان این مطلب می‌ پردازند. خصوصیت دیگر ندای آسمانی، یکنواختی آن برای شنوندگان می باشد و دوری یا نزدیکی، معنایی ندارد. روایت معتبری از امام علی بن موسی الرضا (ع) به این موضوع اشاره دارد: "قد نودوا نداء یسمع من بُعد کما یسمع من قرب." "به تحقیق ندایی داده می‌ شوند که از دور شنیده می ‌شود؛ همان ‌طور که از نزدیک شنیده می‌ شود."

بعد از آن که ندای آسمانی٬ همگانی گشت، هر کس آن را با زبان خود می ‌شنود تا بتواند حضرت مهدی (عج) را با نام و نسب شان بشناسد. از این هنگام به بعد است که دیگر٬ جایی برای عذر و بهانه باقی نمی ‌ماند که "اگر ما واقعا می‌ دانستیم او حجت خداوند است٬ از او پیروی می ‌کردیم". "مفضل بن عمر" از امام جعفر صادق (ع) روایت می‌ کند که فرمود: "... و ینادی باسمه و کنیته و نسبه و یکثر ذلک علی افواه المحقین و المبطلین و الموافقین و المخالفین لتلزمهم الحجة بمعرفتهم به ..." "به اسم و کنیه و نسب حضرت ندا داده می‌ شود و این مطلب٬ دهان به دهان بین اهل حق و باطل و موافقان و مخالفان می‌ چرخد تا حجت را بر آنان در شناختن او تمام کند."

پیروان حق و حقیقت با شنیدن ندای آسمانی٬ نشاط و شادابی خاصی می ‌یابند چراکه آگاه می‌ شوند که مولای شان بعد از قرن‌ها انتظار می ‌آید و در پرتو آن٬ حق و عدالت٬ همه جا را نورانی خواهد کرد؛ "حسن بن محبوب" از امام رضا (ع) روایت می‌کند که فرمودند: "... کَمْ مِنْ حَرَّى مُؤْمِنَةٍ وَ کَمْ مِنْ مُؤْمِنٍ مُتَأَسِّفٍ حَرَّانَ حَزِینٍ عِنْدَ فِقْدَانِ الْمَاءِ الْمَعِینِ کَأَنِّی بِهِمْ آیِسٌ مَا کَانُوا قَدْ نُودُوا نِدَاءً یَسْمَعُ مَنْ بَعُدَ کَمَا یَسْمَعُ مَنْ قَرُبَ یَکُونُ رَحْمَةً عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ عَذَاباً عَلَى الْکَافِرِینَ." "... هنگام فقدان ماء معین، بسیاری از مردان و زنان مؤمن، دل سوخته و متأسف و اندوه ناک ‌اند؛ گویا آنان را در ناامید ترین حالاتشان می ‌بینم که ندا را می ‌شنوند؛ ندایی که از دور، مانند شنیده شدن از نزدیک شنیده می ‌شود و آن رحمتی برای مؤمنان و عذابی برای کافران است."

یکی از مباحث مهم درباره ی ندای آسمانی، زمان وقوع آن است. این مطلب از چند حیث قابل بررسی است: ۱) زمان آن در احادیثی، ماه مبارک رمضان معرفی شده که با عبارت‌های صیحة فی شهر رمضان، یکون الصوت فی شهر رمضان، شهرالله تعالی و فیه ینادی باسم صاحبکم و اسم ابیه و غیره آمده است. میان این روایات، شش حدیث، زمان ندای آسمانی را شب بیست و سوم ماه رمضان معرفی می ‌کنند و از میان آن‌ها سه حدیث، بر شب جمعه بودن آن دلالت دارد. ۲) نکته ی دیگر، شب یا روز بودن زمان صیحه می باشد زیرا در کنار روایاتی که زمان وقوع آن را در ماه رمضان و در شب معرفی می ‌کرد، روایاتی وجود داشت که وقوع ندا را اول روز معرفی می‌ کنند. این احادیث با عبارت‌های ینادی مناد من السماء فی اول النهار و غیره قابل مشاهده اند. برای این دو دسته از احادیث، فرض‌هایی قابل طرح است. از جمله: الف) احتمال دارد مراد از شب در لیلة ثلاث و عشرین و لیلة جمعة هنگام طلوع فجر باشد؛ زیرا موقع طلوع فجر، قدر مشترک میان شب و روز به حساب می ‌آید. در فضیلت نماز صبح، هنگام طلوع فجر، چندین روایت نقل شده است و دلیل این فضیلت را حضور ملائکه شب و ملائکه روز مطرح می ‌کنند. بنابراین اگر ندای آسمانی، هنگام طلوع فجر اعلان شود، هم اطلاق "شب بیست و سوم" بر آن صحیح است و هم اطلاق "روز"؛ به ویژه این ‌که، احادیث دلالت کننده بر واقع شدن صیحه ی آسمانی در روز، همگی قید اول النهار را دارند و اول روز، هنگام طلوع فجراست. ب) فرض دیگر این است که، اختلاف زمان ندای آسمانی، به حساب مکان‌ها است؛ یعنی به دلیل اختلاف افق ها. البته این صیحه یکی است و یک ‌بار اعلان می‌ شود؛ ولی یک جا، اول شب بیست و سوم است و یک جا، آخر شب و جای دیگر، اول روز بیست و سوم؛ لذا اختلاف مطرح شده در احادیث، به این دلیل است.

.منابع این نوشتار محفوظ است